کسانی که قصد دارند به بازارهای مالی وارد شوند، همواره سؤال مهمی را در ذهن خود دارند: تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال چیست؟ پاسخ این پرسش اصلاً ساده نیست. کافی است با تعدادی از کارشناسان و معامله‌گران فعال در هریک از این بازارها گفت‌وگو کنید. هرکدام از آنها استدلال‌های قابل تأملی برای دفاع از بازار مالی مطلوب خود مطرح می‌کنند. عده‌ای از معامله‌گران نیز چندان به دعوای بین فارکس یا کریپتو اعتقاد ندارند؛ بلکه دارایی خود را بین هر دو بازار تقسیم می‌کنند. در این مقاله از کایاکوینکس قصد داریم بدون جانب‌داری تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
بازار فارکس چیست؟
فارکس نوعی بازار مالی بین‌المللی نسبتاً قدیمی است که در سال 1973 میلادی آغاز به کار کرد. در این بازار مالی تریدرها ارزهای رسمی کشورهای مختلف را معامله می‌کنند. هر دو ارز در بازار فارکس در قالب یک جفت ارز معاملاتی معرفی و با ضریب تبدیل مشخصی نسبت به یکدیگر معامله می‌شوند. جفت ارزهای معاملاتی بر مبنای میزان اهمیت در دو دسته اصلی و فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند. کلمه فارکس مخفف عبارت Foreign Exchange Market است. فارکس به زبان ساده نوعی بازار مالی بین‌المللی برای معامله ارزهای رسمی کشورهای مختلف با یکدیگر است. دقت کنید برخلاف بورس که بازاری متمرکز تحت حاکمیت هر کشور است، فارکس به صورت کاملاً غیرمتمرکز اداره می‌شود؛ هرچند مراکز اصلی و تعیین‌کننده این بازار در سه کشور آمریکا، انگلیس و ژاپن قرار دارند. در این بازار ارزهای رسمی، کشورهای مختلف با ضریب تبدیل مشخصی نسبت به هم خرید و فروش می‌شوند. معامله‌گران از محل نوسان ضریب تبدیل ارزها به دنبال کسب سودند.
نکته مهم دیگر اینکه در بازار Forex به‌هیچ‌وجه با دارایی‌های فیزیکی سروکار ندارید. همچنین تمام معاملات از طریق پلتفرم‌های آنلاین صورت می‌گیرند که با عنوان بروکر شناخته می‌شوند؛ بنابراین، در ظاهر برای ورود به فارکس فقط به یک رایانه یا تلفن همراه، اتصال اینترنت و ثبت نام در یک بروکر فارکس نیاز دارید. البته راز و رمز کسب درآمد دلاری در فارکس به همین سادگی نیست.
بازار ارز دیجیتال چیست؟
کریپتوکارنسی را می‌توان جدید‌ترین بازار مالی بین‌المللی در دنیا دانست که از سال 2009 فعالیت خود را آغاز کرده است. اولین و مهم‌ترین ارز دیجیتال در این بازار بیت کوین است. جالب است بدانید که با گذشت حدود 14 سال از آغاز به کار این بازار، تعداد رمزارزها نزدیک به 22 هزار واحد شده است. بازار کریپتوکارنسی با فناوری‌های دیجیتال عجین شده است؛ به طوری که پایه و اساس آن را فناوری انقلابی بلاک چین تشکیل می‌دهد. در این بازار نیز ارزهای دیجیتال در قالب جفت ارزهای معاملاتی خرید و فروش می‌شوند.
شباهت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال در چیست؟
قبل از پرداختن به تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال، نگاهی به شباهت‌های بین این دو بازار می‌اندازیم. مکانیزم قیمت‌گذاری در هر دو بازار تقریباً مشابه است. عرضه و تقاضای موجودی برای دارایی‌های مختلف مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده قیمت در فارکس و کریپتو است. هر زمان که تقاضا برای یک دارایی در این بازارها اوج می‌گیرد، شاهد افزایش قیمت آنها نیز هستیم.
نکته بعدی درباره شباهت فارکس و کریپتو مربوط به بستر معاملات آن‌هاست. معاملات هر دو بازار در بستر پلتفرم‌های آنلاین انجام می‌شود. پلتفرم‌هایی که برای دسترسی به آنها فقط به رایانه یا تلفن همراه و دسترسی به اینترنت نیاز دارید.
موضوع بعدی ریسک معاملات در فارکس و کریپتو است. فعالیت در هر دو بازار با ریسک‌های خاصی همراه است که باید مدنظر قرار دهید. به‌هیچ‌وجه نمی‌توان گفت که با انتخاب یکی از این دو بازار می‌توانید معاملاتی با ریسک کمتر داشته باشید.
یکی دیگر از نکاتی که توجه به آن خالی از لطف نیست، اهمیت استفاده از تحلیل تکنیکال در معاملات فارکس و ارزهای دیجیتال است. برای فعالیت در هریک از این دو بازار باید به هنر پیش‌بینی قیمت از روی نمودار، یعنی تحلیل تکنیکال، تسلط کافی داشته باشید.
تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال چیست؟
حال نوبت به بررسی تفاوت فارکس و کریپتو می‌رسد. همان‌طور که مشاهده کردید، این دو بازار بی‌شباهت به یکدیگر نیستند؛ درعین‌حال، ویژگی‌های منحصربه‌فردی نیز دارند که آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند. برای انتخاب بین فارکس یا ارز دیجیتال، باید تفاوت‌های آنها را با دقت زیاد زیرنظر بگیرید. تفاوت فارکس و ارز دیجیتال را می‌توان در شش جنبه مختلف بررسی کرد:
ارزش بازار
شاید مهم‌ترین تفاوت بازار فارکس و ارز دیجیتال را بتوان در موضوع ارزش کل بازار آنها خلاصه کرد. نقدینگی موجود در بازار مالی یکی از شاخصه‌های طلایی برای ارزیابی آن به حساب می‌آید. هرچه نقدینگی در بازاری بیشتر باشد، آن بازار ثبات و پایداری بیشتری دارد؛ به همین دلیل می‌توان با ریسک کمتر در آن فعالیت کرد. تفاوت فارکس با ارز دیجیتال از نظر ارزش کل خیلی زیاد است. ارزش کل بازار فارکس حدود 2/4 کوادریلیون دلار است؛ درحالی‌که مارکت کپ بازار کریپتوکارنسی حدود 900 میلیارد دلار است. هرچند در دوران اوج شکوفایی این بازار در سال 2021، ارزش کل آن تا حدود دو هزار میلیارد دلار افزایش یافت، حتی این عدد هم با مارکت کپ فارکس قابل مقایسه نیست. با محاسبه‌ای سرانگشتی مشخص می‌شود ارزش بازار فارکس حدود 267 برابر بازار کریپتو است.
یکی از عوامل این میزان فرق بین بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال در ارزش بازار، مربوط به قدمت آن‌هاست. بازار فارکس حدود 36 سال قدیمی‌تر از بازار رمزارزهاست. عامل مهم دیگر را می‌توان فعالیت سرمایه‌داران حقوقی در این دو بازار دانست؛ یعنی بسیاری از بانک‌ها، مؤسسات مالی و شرکت‌های بزرگ که در بازار فارکس فعالیت می‌کنند. این دسته از سرمایه‌گذاران حقوقی بازیگران اصلی فارکس هستند و طبیعتاً، سرمایه هنگفتی را به خود اختصاص می‌دهند. درحالی‌که تعداد سرمایه‌گذاران حقوقی کلان در بازار ارز دیجیتال بسیار محدود است. البته در سال‌های اخیر شاهد ورود سرمایه‌گذاران حقوقی بزرگ در بازار ارزهای دیجیتال هستیم. به نظر می‌رسد در آینده این روند تقویت شود.
حجم معاملات روزانه
موضوع دیگری که در تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال اهمیت دارد، حجم معاملات روزانه است. هرچه متوسط حجم معاملات روزانه در یک بازار مالی بیشتر باشد، نقدشوندگی در آن بالاتر است؛ به این معنی که معامله‌گران سریع‌تر می‌توانند دارایی‌های خود را خرید و فروش کنند.
تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال از نظر متوسط حجم معاملات روزانه نیز خیلی زیاد است. حجم معاملات روزانه در بازار فارکس بیش از 6600 میلیارد دلار است؛ درحالی‌که متوسط حجم معاملات ارزهای دیجیتال در این سال‌ها هیچ‌گاه فراتر از 50 میلیارد دلار نشده است؛ این یعنی حجم معاملات روزانه بازار فارکس حداقل بیش از 132 برابر کریپتو است.
ارزهای معاملاتی
در ادامه بررسی تفاوت فارکس و ارز دیجیتال، باید به نوع دارایی‌هایی که در این دو بازار خرید و فروش می‌شوند نیز بپردازیم. بازار کریپتوکارنسی محل معامله ارزهای دیجیتال است. ارزهای دیجیتال نوعی پول الکترونیک هستند که مبتنی بر شبکه بلاک چین راه‌اندازی می‌شوند. هریک از این ارزها به‌نوعی نماینده یک پروژه کریپتویی به شمار می‌روند. کاربردهای متنوعی نیز می‌توان برای هریک از ارزهای دیجیتال برشمرد.
اما در بازار فارکس با ارزهای رسمی کشورهای مختلف مانند دلار آمریکا، ین ژاپن، دلار کانادا، یوآن چین، یورو، پوند انگلیس و … سروکار دارید؛ درعین‌حال، معمولاً بروکرهای فارکس علاوه بر جفت ارزهای معاملاتی مذکور، امکان معامله شاخص‌های مهم سهام بورس‌های دنیا (مانند داوجونز، S&P 500 و …) و کامودیتی‌ها (طلا، نقره، مس و …) را نیز برای معامله‌گران فارکس فراهم می‌کنند.
نوسان قیمت‌ها
یکی دیگر از موضوعات مهم در باب تفاوت فارکس و کریپتو، مربوط به نوسان قیمت‌هاست. به تجربه ثابت شده است نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال در مقایسه با هر بازار دیگری، ازجمله فارکس، به‌مراتب بیشتر است. گاهی اوقات فقط در عرض چند ساعت، شاهد زیر و رو شدن قیمت یک رمزارز هستیم؛ درحالی‌که چنین اتفاقی در بازار فارکس بسیار نادر است. حجم زیاد معاملات، ارزش زیاد بازار، حضور پررنگ بازیگران حقوقی، نوع دارایی مورد معامله و قدمت بازار فارکس، ازجمله مهم‌ترین عواملی هستند که سبب ایجاد ثبات بیشتر در آن شده است.
قوانین و مقررات
تفاوت فارکس با ارز دیجیتال را می‌توان در بحث قوانین و مقررات نیز مشاهده کرد. ابتدا باید اشاره کنیم که فارکس و ارز دیجیتال به‌عنوان دو بازار بین‌المللی تابع قوانین و مقررات کشور خاصی نیستند؛ اما درعین‌حال، اثرپذیری این دو بازار را از قوانین کشورهای مختلف و همچنین رخدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در دنیا نمی‌توان انکار کرد. با توجه به اینکه در بازار فارکس با ارزهای رسمی کشورهای مختلف سروکار داریم، قوانین و چارچوب‌های بیشتری در مقایسه با بازار کریپتوکارنسی وجود دارد. به علاوه اینکه تصمیم‌گیری بانک‌های مرکزی کشورهای مهم مانند آمریکا به‌شدت بر روند بازار فارکس اثرگذار است.
زمان فعالیت
یکی دیگر از موضوعات مهم که درباره فرق ارز دیجیتال با فارکس باید مدنظر قرار دهید، ساعات فعالیت این دو بازار است. کریپتوکارنسی بازاری 24ساعته است که هفت روز هفته بدون تعطیلی فعالیت می‌کند. از این نظر، ارزهای دیجیتال بازاری منحصربه‌فردند؛ زیرا هیچ بازاری در دنیا وجود ندارد که تمام‌وقت بدون لحظه‌ای تعطیلی به فعالیت خود ادامه دهد.
داستان بازار فارکس تا حدودی متفاوت است. فارکس نوعی بازار بین‌المللی است که مطابق با تقویم میلادی کار می‌کند. این بازار در روزهای دوشنبه تا جمعه مطابق با تقویم و ساعت بین‌المللی فعال است؛ یعنی فارکس در هفته پنج روز به صورت 24ساعته فعالیت می‌کند. Forex در روزهای شنبه و یکشنبه که طبق تقویم میلادی روزهای تعطیل هستند، فعالیت نمی‌کند.
جمع بندی
در این مقاله تفاوت بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال را بررسی کردیم. هریک از این دو بازار فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوبی را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند. این شما هستید که باید با توجه به علاقه، دانش فنی و میزان ریسک‌پذیری خود برای انتخاب یکی از آنها یا فعالیت در هر دوی آنها تصمیم بگیرید. بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای معمولاً در هر دو بازار حضور فعال دارند تا از فرصت‌های کسب سود در آنها نهایت بهره‌برداری را کنند. اگر در این دو بازار فعالیت می‌کنید، آیا در بحث تفاوت فارکس و ارز دیجیتال نکته دیگری به ذهن شما می‌رسد که در مقاله به آن اشاره نکرده باشیم؟ انتخاب شما بین فارکس یا کریپتو کدام است؟ به نظر شما کدام‌یک از این دو بازار بهتر است؟ نظرات و پیشنهادهای خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
